تاثیرات حیرت انگیز ورزش در زندگی معلولان

تاثیرات ورزش در زندگی معلولان امری بدیهی است که مورد توجه بسیاری از خانواده های دارای فزرند معلول قرار گرفته. ورزش در زندگی معلولان به عنوان روشی برای جلوگیری از معلولیت بیشتر شناخته شده و حتی بعضی از متخصصان ورزش را به عنوان راهی برای درمان شناختند. در این مقاله سعی شده با بیان تاثیرات آن مشوقی برای این عزیزان باشیم.

تاریخچه ورزش معلولان

ورزش در معلولان به استمرار بیشتری نیاز دارد و همانطور که میدانید امروزه ورزش های بسیاری برای معلولان در نظر گرفته شده است تا خود را به نحوی به جامعه ثابت کنند. در قرن های 18 و 19 اهمیت ورزش در سلامتی معلولان شناخته شده بود ولی تاریخچه این امر به حدود 100 سال پیش باز میگردد. بعد از جنگ جهانی دوم افراد معلول، ناتوان و نابینا از ورزش به عنوان راهی برای درمان خود بهره می گرفتند. تا قبل از سال 1944 هیچ اقدامی در این راستا انجام نشد تا اینکه دکتر لوید کاتمن که خود متخصص آسیب های نخاعی بود، بیمارستانی را در این راستا تاسیس کرد و ورزش را به عنوان روشی برای درمان معرفی کرد. وی با ورزش هایی چون تیروکمان، تنیس روی میز و بیلیارد آغاز کرد و در ادامه تیم هایی را در ورزش هایی چون چوگان، بسکتبال با ویلچر را اضافه کرد. در آمریکای شمالی، جنوبی و مرکزی شاخه هایی از بازی های اصلی را برای معلولان طراحی کردند و در سال های بعد از آن در سایر کشورها گسترش پیدا کرد.

تاثیر ورزش در زندگی افراد معلول

افراد معلول با شرکت در فعالیت های ورزشی کیفیت زندگی خود را افزایش داده اند و همچنین حضور بیشتر در جامعه باعث افزایش اعتماد به نفش آنان می شود. یکی دیگر از مشکلات افراد معلول، مشکلات اسکلتی-عضلانی است که بر اثر شرایط فیزیکی ایجاد می‌شود و معلولان می توانند با شرکت در فعالیت ها ورزشی درصد مبتلا شدن به سایر بیماری ها را کاهش دهند. یکی دیگر از راه های جلوگیری از این بیماری ها، مستقل شدن در زندگی روزمره است که با استفاده از صندلی های چرخدار و… صورت می گیرد. ورزش علاوه بر اثرات جسمانی دارای اثرات روانی بسیاری می باشد. امروزه ورزش های بسیاری در شاخه های متعدد برای معلولان در نظر گرفته شده است. یکی از این شاخه هایی که معلولان میتوانند با شرکت در آن سلامت جسمی و روانی خود را تامین کنند، بدمینتون است. مسابقات بدمینتون برای معلولان در پارالمپیک هم برگزار می شود.

تاثیرات بدمینتون در وضعیت جسمانی افراد معلول

محققان لازم دانستند گروهی از معلولان را مورد آزمایش قرار دهند تا از میزان تاثر مورزش در معلولان آگاهی پیدا کنند. قبل از انجام آزمایش موارد چون قد، وزن، طول اندام فوقانی، طول دست، فشارخون، انعطاف پذیری و… در افراد مورد آزمایش اندازه گیری شد. پس از انجام انجام آزمایش مشاهده کردند که در معلولان ناتوانی پا با ناتوانی در شاخص توده بدن و تعادل، علاوه بر تغییراتی دراین موارد فشارخون آنها نیز اصلاح شده است. در معلولان دارای ضایعه نخاعی، قدرت دست ها افزایش یافته و فشارخون اصلاح شده است. با توجه به این نکات میتوان گفت بدمینتون باعث توسعه و بهبود ویژگی های جسمی معلولان می شود. بدمینتون یکی از محبوب ترین شاخه های ورزشی در جهان است که قوانین آن برای معلولان با قوانین آن در بدمینتون برای افراد معمولی تفاوت چندانی ندارد.

تاثیرات ورزش منظم در معلولان

با توجه به مطالبی که بیان شد، ورزش زمانی در زندگی معلولان موثر است که نظم و ترتیبی داشته باشد. علاوه بر اثرات بیان شده میتوان اشاره کرد که ورزش اکسیژن بیشتری را به اندام هایی چون شش ها، قلب و مغز می رساند و در نهایت از بالارفتن درصد معلولیت فرد جلوگیری می کند. در ادامه برخی دیگر از آثار ورزش منظم را بیان می کنیم:

از زخم بستر جلوگیری می کند و در افراد مبتلا به زخم بستر، باعث کاهش آن می شود.

عملکرد دستگاه گوارش را بالا می برد.

از پوکی استخوان جلوگیری می کند.

قدرت عضلات را افزایش می دهد.

از سنگ کلیه و مثانه جلوگیری می کند.

با بالابردن توان عضلانی فرد، اوقات فراغت و مفیدی را برای فرد رقم می زند.

با بهبود عملکرد دستگاه تنفسی باعث تعادل در گردش خون شده و همچنین باعث تثبیت فشارخون می شود.

از تغییرشکل مفصل ها جلوگیری می کند.

افزایش تعادل و کاهش گرفتگی عضلات را به دنبال دارد.

و از اثرات روای آن میتوان به کاهش اضطراب، افزایش روحیه و سازگاری فرد با محیط اشاره کرد.

فعالیت‌های ورزشی چه تأثیری بر سلامت معلولان دارد؟

معلولان بخش مهم و سازنده جامعه‌اند. از معلولیت تعاریف زیادی ارایه شده و هر شخصی ممکن است در زنده‌گی‌اش به نوعی با معلولیت دچار شود. سازمان بهداشت جهانی (WHO) محدودیت یا ناتوانی در انجام معمول فعالیت‌های روزمره را معلولیت نامیده است. طبق آمار این سازمان، حدود 10درصد افراد جامعه به انواع گوناگون معلولیت دچار اند. البته معلولان ضایعه نخاعی هم بر اثر آسیب وارده به نخاع‌شان به فلج اعضا و اندام‌های حرکتی دچار شده‌اند. سوال این‌جا است که ورزش چه تأثیری بر صحت معلولان دارد و آیا می‌تواند در سلامت آنان نقش ایفا کند؟

امروزه ورزش در اتحاد و آشنایی یا پیوند و دوستی هم‌نوعان، نقشی کلیدی داشته و یکی از اهداف ورزش هم همین است؛ به عبارتی ورزشکاران هر چند در میادین رقیب‌اند، اما می‌توانند بیرون از میدان دوست و رفیق باشند. بی‌تردید فعالیت‌های بدنی مستمر و مناسب افراد دارای معلولیت بر میزان برخورداری آنان از سلامتی و کاهش عوارض ثانویه معلولیت تأثیر محسوس دارد. افراد دارای معلولیت ضایعه نخاعی هم می‌توانند همانند دیگران از فواید فعالیت‌های جسمانی نظیر ورزش‌ها و بازی‌های مناسب یا تمرینات بدنی بهره‌مند شوند. آگاهان باور دارند که ورزش و فعالیت جسمی معلولان نخاعی حتا در حد ملایم و متوسط (حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه) اما دوام‌دار (حداقل یک روز در میان) در کاهش عوارض سوء و ثانویه معلولیت آنان تأثیری به‌سزا دارد.

ورزش و معلولیت

فعالیت هر شخص با یک منظور و در محیطی متفاوت از محیط روزانه به هدف مسابقه، کسب برتری، لذت بردن و پیش‌رفت مهارت یا ترکیبی از این‌ها ورزش است. علامت مشخصه ورزش تفاوت و هدف از آن به همراه میزان مهارت فردی یا گروهی است. ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت‌های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت‌کننده‌گانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می‌شوند. این تعریف ورزش با فعالیت‌های ورزشی سازمان‌یافته مرتبط می‌شود (کوشافر، ۱۳۸۱.)

ورزش که در زنده‌گی و ارتباطات اجتماعی معلولان و غیر‌معلولان نقشی کلیدی دارد، در‌برگیرنده تمامی فعالیت‌های فیزیکی مانند بازی، تفریح، ورزش سازمان‌یافته، غیر‌رسمی یا ورزش رقابتی و ورزش محلی یا بازی‌هایی است که به برازنده‌گی اندام، سلامت جسمانی و آرامش فکری و روانی کمک می‌کند.

معلولان جسمی به عنوان بخشی از جامعه نیازمند برنامه‌های ورزشی و حرکتی‌اند. در حال حاضر با توجه به اهمیت روز‌افزون فعالیت‌های حرکتی و ورزشی برای معلولان، کوشش‌های وسیعی برای شناسایی و کاهش آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های ورزشی آنان صورت گرفته و می‌گیرد.

هدف اصلی برنامه‌های حرکتی برای افراد دارای معلولیت این است که سلامتی آن‌ها تا حد امکان باز گردانده یا حفظ شود و با استمرار حرکات خاص توانمندی آنان به مرور زمان افزایش یابد و عوارض ناشی از معلولیت شدید در آن‌ها کاهش یابد. حضور در اجتماعات ورزشی و منزوی نشدن معلولان هم یکی دیگر از اهداف ورزش است.

ورزش چون فعالیت درمانی-‌تفریحی است، هم پر‌کننده اوقات فراغت معلولان است و هم در بهبود کلی شرایط جسمانی، روانی و اجتماعی آن‌ها تأثیر می‌گذارد و در دراز‌مدت آثار و عوارض ثانویه حاصل از معلولیت را کاهش می‌دهد.

خلاصه‌ای از تاریخچه ورزش معلولان

نیاز به فعالیت‌های ورزشی و دوام آن برای معلولان در مقایسه با غیرمعلولان بیش‌تر حس می‌شود. ورزش بی‌شک عاملی است که معلولان را به سطح جامعه می‌کشاند و آنان را در انجام فعالیت‌ها مستقل می‌سازد. امروزه افراد دارای معلولیت در فعالیت‌های اجتماعی و مسابقات زیادی شرکت می‌کنند و توانمندی‌ها و مهارت خود را به جامعه ثابت کرده‌اند.

افراد دارای معلولیت در جهان ورزش، برای خود تاریخچه‌ای دارند. از این نگاه کانادا در رأس سایر ملت‌ها قرار دارد، چنان‌که در سال 1973 اوگن رایمر (Eugene Reimer) یک ورزشکار پاراپلژی رکورد‌دار جهان به عنوان ورزشکار مرد سال 1973 کانادا انتخاب شد و جوایز خود را هم به یک ورزشکار معلول بخشید.

سه سال بعد اولین مسابقه معلولان در ادمونتون، آلبرتا (Edmonton , Alberta) برگزار شد که شامل بازی‌های سالیانه ویلچری،‌ ورزش نابینایان و ورزش قطع عضوها بود. بعد از جنگ جهانی اول مخصوصاً در میان افراد نابینا و قطع عضوها، ورزش به عنوان ترکیبی از درمان و تفریح به کار برده شد. حدود صد سال از ابداع ورزش‌های معلولان می‌گذرد، در قرن‌های 18 و 19 تأثیر مثبت ورزش بر سلامت معلولان شناخته شده بود.

در طول جنگ جهانی دوم به خاطر شمار زیادی از تلفات و ضایعات، این عقیده که ورزش می‌تواند نوعی کمک به درمان و توان‌بخشی باشد، رواج یافت؛ ولی این امکان تا سال ۱۹۴۴ وجود نداشت، تا این‌که دکتر لوید کاتمن، متخصص آسیب‌های نخاعی، شفاخانه‌ای را در منطقه استوک مندویل (انگلستان) تأسیس کرد و ورزش را به عنوان بخشی از درمان افراد دارای ضایعه نخاعی به کار گرفت.

باید پذیرفت که هر نوع معلولیتی، مشکلات خاص خود را دارد، ضایعات نخاعی نیز به همین منوال است، اما به نظر می‌رسد که معلولان ضایعه نخاعی با مشکلات بیش‌تری مواجه‌اند. شاید به همین دلیل بود که دکتر کاتمن فعالیت بدنی و ورزش را با معلولان ضایعه نخاعی آغاز کرد. او در تحقیقی نشان داد که با فعالیت بدنی و ورزش می‌توان طول عمر افراد معلول را افزایش داد. او کارش را با رشته‌های تیر و کمان، تنیس روی میز و بلیارد آغاز کرد و بعد از مدتی کوتاه تیم‌های ورزشی چوگان و بسکتبال با ویلچر را هم به آن‌ها افزود.

در امریکای شمالی، مرکزی و جنوبی شاخه‌های گوناگونی از بازی‌های اصلی برای رشد و پیش‌رفت ورزش افراد دارای معلولیت طراحی شد. در سال ۱۹۶۷ اولین بازی‌های ویلچری پان امریکن برگزار شد.

در سال ۱۹۷۵ بر‌اساس بازی‌های استوک مندویل در کمبریج بازی‌های اونتاریو به هدف حمایت از ورزشکاران معلول و تشویق آنان به حضور در رقابت‌های ملی و بین‌المللی برگزار شد. تا سال ۱۹۸۵ بازی‌های اونتاریو دو سال یک بار برگزار می‌شد، اما به خاطر علاقه و حمایت‌های زیاد‌،‌ وزارت گردش‌گری در سال ۱۹۸۵ اعلام کرد که بازی‌ها همه‌ساله برگزار خواهد شد.

افغانستان کشوری است که طی چهار دهه اخیر بیش‌ترین آسیب‌های جنگ را متحمل شده است. از اثر این جنگ‌ها نه تنها زیرساخت‌ها و منابع عایداتی صدمه دیده، بلکه صدمات وارده از جنگ بیش‌تر بر نیروی انسانی بوده است. براساس ارقام اداره‌های مسوول، حدود دو میلیون معلول در کشور ثبت‌اند که بخشی از جامعه را تشکیل داده و یک نیروی مؤثر در بازسازی کشور بوده می‌توانستند. بخشی از این افراد دارای معلولیت با تنظیم در تیم‌های ورزشی نه تنها محرومیت‌های زنده‌گی‌شان را رفع کرده‌‌، بلکه با اشتراک در رقابت‌های ورزشی باعث افتخار به کشور‌شان نیز شده‌اند.

فدراسیون معلولین یا پارا المپیک که در سال ۱۳۸۵ به گونه رسمی در چارچوب ریاست عمومی تربیت بدنی و ورزش کشور ثبت شد، توانست بخشی از جوانان دارای معلولیت را به تیم‌های ورزشی رشته‌های مختلف از جمله باسکتبال روی ولچر، دوش، شنا، تکواندو و پرورش اندام تنظیم کند که این ورزشکاران کارکردهای خوب در کارنامه دارند. عباس کریمی در شنا با قهرمانی‌های متواتر، خودش را به رقابت‌های قهرمانی شنای جهان رسانید، نوریه نجفی در پینگ‌پانگ، ذکیه خدادادی در تکواندو، ملک‌محمد صبر در شنا، قهرمانی و نایب قهرمانی تیم باسکتبال روی ولچر بانوان را می‌توان از نمونه‌هایی دانست که جوانان دارای معلولیت از آدرس ورزش به قهرمانی رسیده و من‌حیث جوانان مثبت‌نگر و آگاه عرض وجود کرده‌اند.

پس به این نتیجه می‌رسیم که ورزش تأثیر مثبت در روند بهبود زنده‌گی افراد دارای معلولیت داشته و نهاد‌های مسوول به این امر مهم توجه داشته باشند و زمینه‌های بهتر و بیش‌تر فعالیت‌های ورزشی را برای جوانان دارای معلولیت مساعد سازند.

مطلب فوقازسایت https://8am.media برداشته شده است.